Γραμματικού, Μαρία

“Η ποίηση πρέπει να ‘ναι μαγεία, φως, ρυθμός”, λέει η Μαρία Γραμματικού σ’ ένα δοκίμιο της για την ποίηση. “Διαφορετικά”, όπως η ίδια επισημαίνει, “δεν είναι ποίηση”.

Ίσως αυτή την “καθαρή” ποίηση εντόπισε ο Ανδρέας Καραντώνης, όταν την ανακάλυψε, φοιτήτρια ακόμη, στο πανεπιστημιακό περιοδικό κι έγραψε πρώτος από τους κριτικούς, γι’ αυτήν. Ακολούθησαν πλήθος άλλες κριτικές ενθουσιώδεις, για τα ποιήματα που δημοσίευε κατά καιρούς και για τα βιβλία της, αργότερα, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό, όπου έζησε για μια δεκαετία περίπου.

Γεννήθηκε στη Λάκκα Παξών της Επτανήσου. Το πρώτο της ποίημα το έγραψε στην ηλικία των εννέα ετών. Το πρώτο της βιβλίο με τον τίτλο 25 αγγίγματα και 6 φυγές τυπώθηκε το χειμώνα του 1979 κι αμέσως μετά τιμήθηκε με το Βραβείο Μαρίας Περικλή Ράλλη, που απονέμεται για το πρώτο βιβλίο νέου Έλληνα λογοτέχνη. Ακολούθησε το βιβλίο με τον τίτλο Χρησμός από τις “Εκδόσεις Φιλιππότη”, που περιέχει τα ανέκδοτα ποιήματα που διακρίθηκαν στον ομώνυμο διαγωνισμό με το Α’ Βραβείο Στέγης Καλών Τεχνών και Γραμμάτων 1981. Το τρίτο της βιβλίο, με τον τίτλο Ιόνιο, 90° Ανατολικά κυκλοφόρησε το 1985 από τις “Εκδόσεις Χρυσόθεμις”- Βραβείο Διόνυσος – Σμύρνη. Συχνά επίσης έχει μεταφράσει διηγήματα ή άλλα λογοτεχνικά κείμενα και, ξεχωρίζοντας τον Ernest Hemingway από την αμερικάνικη λογοτεχνία ιδιαίτερα, έχει μεταφράσει διηγήματα καθώς και το βιβλίο του Τέσσερις ιστορίες από τον πόλεμο της Ισπανίας -“Εκδόσεις Δελφίνι”. Έχει επίσης μεταφράσει για τις “Εκδόσεις Πατάκη” το περίφημο παραμύθι του Carlo Collodi με τον τίτλο Οι περιπέτειες του Πινόκιο καθώς και το μυθιστόρημα Αισθησιασμός του Stefano Zecchi.

Η ποίηση της Μαρίας Γραμματικού είναι τρυφερή και δυνατή συνάμα, με βαθιά νοήματα και εικόνες ονείρου. Όμως, ακόμα και κάτω από την πιο περιγραφική σκηνή ή την εντυπωσιακή εικόνα που δε δείχνει να κρύβει τίποτ’ άλλο, υπάρχει πάντα κάποιος συμβολισμός. Το φεγγάρι, τ’ άστρα, η θάλασσα, ποτέ δεν είναι μόνο φεγγάρι, άστρα, θάλασσα. Πάντα υπάρχει κάποιο νόημα που λειτουργεί κάτω από την εικόνα. Γι’ αυτό κι ο “επαρκής αναγνώστης” πρέπει να είναι προσεκτικός, να μην παρασυρθεί μόνο από τα φαινόμενα, να σταθεί προσεκτικά, ίσως και να ξαναγυρίσει κάποτε επάνω στους στίχους που μόλις διάβασε, να βρει το κρυμμένο μυστικό τους. Κυρίως, γιατί αξίζει τον κόπο να το βρει.

Κάποιοι στίχοι της έχουν γίνει τραγούδια, στίχοι όμως γραμμένοι ειδικά γ’ αυτό το σκοπό και όχι στίχοι ποιητικοί, επειδή η ίδια πιστεύει πως “η ποίηση η αυθεντική, ποτέ δεν πρέπει να μελοποιείται, δεδομένου ότι εμπεριέχει το δικό της ρυθμό, τη δική της μουσική”.