Στην ποίηση γιατί στρέφεται κάποιος; Επειδή δεν πιστεύει ή επειδή θέλει να πιστέψει αλλά δεν μπορεί;
«Και για τους δύο λόγους. Η ποίηση εκφράζει ελλείψεις, όχι βεβαιότητες».
Τον φόβο της απώλειας, του θανάτου, πώς τον διαχειρίζεστε;
«Είναι προφανές ότι δεν μπορεί κανείς να τα βάλει με το βέβαιον. Εκείνο που “προσεύχομαι” είναι να αποφευχθούν οι πόνοι. Να αποφευχθεί αυτή η μεγάλη, επιτρέψτε μου τον όρο, διακόρευση του σώματος. Αυτό είναι που εύχομαι σε όλους τους ανθρώπους, είτε πιστεύουν είτε δεν πιστεύουν. Από κει και πέρα, το γεγονός του θανάτου ίσως είναι και η απαρχή μας. Ισως η ζωή μας να είναι μια παρένθεση ανάμεσα σε θάνατο και θάνατο».
Η πρώτη απάντηση με έσπρωξε να βάλω 5 αστέρια. Η δεύτερη απάντηση από το “ίσως” και κάτω κάπως μου τα χάλασε.
Γιατί σου τα χάλασε, Ελένη; Ο καθένας μιλάει μέσα από τα προσωπικά του βιώματα. Κι ο Γιάννης Βαρβέρης δεν αφορίζει. Την άποψή του λέει που προκύπτει από τις δικές του οδύνες.
Επειδή ο θάνατος είναι απλώς θάνατος. Είναι το τέλος και σ’ αυτόν δεν βρίσκω καμία απαρχή. Οι θρησκευτικοί καθησυχασμοί για το ζήτημα αυτό έχουν πάψει προ πολλού να μου λένε κάτι, πολύ περισσότερο να με παρηγορούν. Μιλώ, βέβαια, για τον θάνατο του ίδιου του ατόμου, όχι το θάνατο κάποιου άλλου. Αυτός, ναι, θα μπορούσε να μας βάλει σε σκέψεις και δράσεις που θα σήμαιναν την απαρχή μιας καινούριας ζωής για εμάς.
Καταρχήν, εμένα μη μου μπερδεύεις τους θρησκευτικούς καθησυχασμούς στην κουβέντα. Ούτε εγώ τους ανέφερα ούτε βλέπω να υπαινίσσεται κάτι τέτοιο ο Γιάννης Βαρβέρης.
Ν’ αρχίσω να φωνάζω τώρα και να σταματήσω μετά από κάνα δεκαήμερο; Μαζί διαβάζουμε και χώρια καταλαβαίνουμε; How come κι από πότε;
Τον ρωτούν πώς διαχειρίζεται ο ίδιος το φόβο της απώλειας, του θανάτου, και απαντά με δύο αποκλειστικά δικές του εικασίες, εξού και τα «ίσως». Η απώλεια αφορά από χέρι το θάνατο των άλλων, γιατί ο νεκρός τι απώλεια να νιώσει;
Το «παρένθεση από θάνατο σε θάνατο» τι σ’ ενοχλεί; Το θέμα αυτό έχει απασχολήσει επιστήμονες και φιλόσοφους όλων των εποχών και δεν αποτελεί εφεύρεση κάποιας συγκεκριμένης θρησκείας.
Εγώ δεν κατάλαβα να απαντάει τόσο για την απώλεια… Μόνο για το θάνατο κατάλαβα να απαντάει. Κι εκείνο που φοβάται (κι εδώ τον συμμερίζομαι απόλυτα) είναι ο θάνατος να έρθει με τη συνοδεία πόνων.
Από κει και πέρα, το γεγονός τού θανάτου ίσως είναι και η απαρχή μας. Ισως η ζωή μας να είναι μια παρένθεση ανάμεσα σε θάνατο και θάνατο.
Με τη φράση “από κει και πέρα” μου δίνει την αίσθηση πως διαχωρίζει τα δύο σκέλη τής ερώτησης και κάνει λόγο μόνο για τον θάνατο ως γεγονός κι όχι ως απώλεια κάποιου.
Δεν μπορώ ούτε “ίσως” να βάλω στην πρώτη πρόταση – εμένα μόνο το “δεν” μου ταιριάζει. Ο ποιητής αμφιβάλλει, θα έχει τους δικούς του λόγους, αλλά εγώ δεν μπορώ να συμφωνήσω μαζί του ούτε και με καμιά τέτοια φιλοσοφική θεώρηση. Στη δεύτερη πάλι πρόταση, μόνο αν δεχτώ ως θάνατο τη μη ζωή, την ανυπαρξία, μόνο τότε βρίσκω μια κάποια αλήθεια. Η ζωή μας δηλαδή είναι μια παρένθεση από ανυπαρξία σε ανυπαρξία. Όπως επίσης η ζωή μας είναι και μια πολυκύμαντη διαδρομή από απώλεια σε απώλεια κατά έναν τρόπο.