Πόε, Έντγκαρ Άλλαν

Ο Έντγκαρ Άλλαν Πόε (σπανίως απαντάται και ως Πο) (Edgar Allan Poe, 19 Ιανουαρίου 1809 – 7 Οκτωβρίου 1849) ήταν Αμερικανός ποιητής και πεζογράφος. Υπήρξε ένας από τους κύριους εκπροσώπους του αμερικανικού ρομαντισμού. Το λογοτεχνικό του έργο είχε σημαντική επίδραση στην παγκόσμια λογοτεχνία, αποτελώντας θεμέλιο λίθο για την εξέλιξη σύγχρονων λογοτεχνικών ειδών, όπως η αστυνομική λογοτεχνία ή οι ιστορίες τρόμου και φαντασίας.

Το έργο του Έντγκαρ Άλλαν Πόε είχε σημαντική επιρροή τόσο στην αμερικανική όσο και στην παγκόσμια λογοτεχνία, αποτελώντας το θεμέλιο λίθο για σύγχρονα είδη όπως η αστυνομική λογοτεχνία και οι ιστορίες τρόμου ή φαντασίας. Θεωρείται πρωτοπόρος στο είδος του αστυνομικού μυθιστορήματος, το οποίο ανέπτυξε μέσα από τις τρεις ιστορίες του με ήρωα τον Ωγκύστ Ντυπέν (Auguste Dupin), μεταξύ αυτών Οι Δολοφονίες της Οδού Νεκροτομείου. Τα έργα αυτά αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για τις μεταγενέστερες ιστορίες του Άρθουρ Κόναν Ντόυλ, με κεντρικό ήρωα τον Σέρλοκ Χολμς.

Η φήμη του Πόε υπήρξε αρκετά μεγάλη τόσο στην Αμερική όσο και στην Ευρώπη. Αμερικανοί λογοτέχνες που εκτιμούσαν το έργο του και επηρεάστηκαν από αυτό, ήταν ο Ουώλτ Ουίτμαν, ο Χ. Φ. Λάβκραφτ, ο Γουίλιαμ Φώκνερ, καθώς και ο Χέρμαν Μέλβιλ. Αντιθέτως, ο Μαρκ Τουαίην υπήρξε αυστηρός κριτής του, όπως και ο ποιητής Τ. Σ. Έλιοτ, ο οποίος ωστόσο εκτιμούσε το κριτικό του έργο.

Ιδιαίτερα σημαντική επίδραση είχε το έργο του Πόε στη γαλλική λογοτεχνία και ειδικότερα στον γαλλικό συμβολισμό. Ο Κάρολος Μπωντλαίρ μετέφρασε σχεδόν το σύνολο των πεζών του κειμένων, καθώς και αρκετά ποιήματα του. Σε επαφή με το έργο του ήρθε και ο ποιητής Στεφάν Μαλλαρμέ, ο οποίος επίσης μετέφρασε έργα του, ενώ αφιέρωσε δικά του ποιήματα στον Πόε. Επηρέασε σημαντικά και τον Ιούλιο Βερν, ο οποίος έγραψε ένα δοκίμιο για το έργο του, Poe et ses oeuvres (Ο Πόε και τα έργα του), ενώ το μυθιστόρημα του Η Σφίγγα των Πάγων (Le Sphinx des glaces), αποτελούσε συνέχεια της Αφήγησης του Άρθρουρ Γκόρντον Πυμ του Πόε. Ενδεικτικό της επίδρασης του Πόε στη Γαλλία, είναι επιπλέον το γεγονός πως οι ζωγράφοι Εντουάρ Μανέ και Γκυστάβ Ντορέ φιλοτέχνησαν αναπαραστάσεις έργων του. Σε μεταγενέστερη περίοδο, ο Πωλ Βαλερύ και ο Μαρσέλ Προυστ υπήρξαν επίσης θαυμαστές του. Με αφετηρία τη Γαλλία, έργα του μεταφέρθηκαν στην υπόλοιπη Ευρώπη. Στην Αγγλία, μεταξύ των λογοτεχνών που τα εκτίμησαν, υπήρξαν ο Άλγκερνον Σουίνμπουρν και ο Όσκαρ Ουάιλντ.

Ποίηση

• 1821-1829: Edgar Allan Poe, Poems: Juvenilia (Από το “Tamerlane and Other Poems, 1827” έως και μέρος από τη συλλογή “Poems,1831”)
  • μτφ. Γιώργος Βαρθαλίτης ( “ΠΟΙΗΜΑΤΑ, ΤΑ ΝΕΑΝΙΚΑ”, Εκδόσεις Gutenberg, 2015)
• 1829 – 1849: Edgar Allan Poe, Poems: Miscellanies (Από τη συλλογή “Poems, 1831” έως και τη συγκεντρωτική έκδοση “The Works, τ. 2: Poems and Miscellanies, 1850”)
  • μτφ. Γιώργος Βαρθαλίτης ( “ΠΟΙΗΜΑΤΑ, ΤΑ ΑΝΑΛΕΚΤΑ”, Εκδόσεις Gutenberg, 2015)

• 1827: Tamerlane (Ταμερλάνος)
  • μτφ. Τάκης Παπατσώνης (στο βιβλίο «Τρία ποιήματα» των εκδ. “Σοκόλη”, 1990)
• 1829: Al Aaraaf (Αλ Ααραάφ)
  • μτφ. Τάκης Παπατσώνης (στο βιβλίο «Τρία ποιήματα» των εκδ. “Σοκόλη “, 1990)
• 1845: The Raven (Το Κοράκι)
  • μτφ. Καίσαρ Εμμανουήλ (“Νέα Εστία”, 1959 Β΄)
  • μτφ. Α.Θ. Χαραλαμπίδης (εκδ. “Οσελότος”, 2017)
• 1847: Ulalume (Ουλαλούμ)
  • μτφ. Νίκος Προεστόπουλος (“Νέα Εστία”, 1959 Β΄)
  • μτφ. Λεωνίδας Πολυδεύκης (“Φιλολογική Πρωτοχρονιά” 1965)
  • μτφ. Γιώργος Μπλάνας (στο βιβλίο «Ουλαλούμ και άλλα ποιήματα» των εκδ. “Ηλέκτρα”, 2009)
• 1849: Annabel Lee (Άνναμπελ Λη)
  • μτφ. Κ.Α. Παπαδάκης (“Νέα Εστία”, 1959 Β΄)
  • μτφ. Νίκος Καρβούνης (“Ανθολογία Ευρωπαϊκής και Αμερικανικής ποίησης”, 1962)
  • μτφ. Α.Θ. Χαραλαμπίδης (εκδ. “Οσελότος”, 2017)