Βύρων, Λόρδος
Ο Τζορτζ Γκόρντον Μπάιρον, 6ος Βαρόνος Μπάιρον (22 Ιανουαρίου 1788 – 7 Απριλίου 1824), γνωστός στην Ελλάδα ως Λόρδος Βύρων (αγγλ. George Gordon Byron, 6th Baron Byron), ήταν Άγγλος αριστοκράτης, ποιητής, πολιτικός, Φιλέλληνας και μια από τις σημαντικότερες μορφές του ρομαντισμού. Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους Βρετανούς ποιητές και παραμένει ακόμα και σήμερα δημοφιλής. Από το πλούσιο έργο του ξεχωρίζουν τα μακροσκελή ποιήματα Don Juan («Δον Ζουάν») και Childe Harold’s Pilgrimage («Το προσκύνημα του Τσάιλντ Χάρολντ»).
Υπήρξε εξαιρετικά διάσημος και επιτυχημένος ως ποιητής, αλλά και ιδιαίτερα αμφιλεγόμενη προσωπικότητα στην Αγγλία, ζώντας άστατη οικονομική και ερωτική ζωή. Ταξίδεψε σε πολλά μέρη στην Ευρώπη, ιδιαίτερα στην Ιταλία, όπου έζησε για επτά χρόνια σε πόλεις όπως η Βενετία, η Ραβέννα και η Πίζα. Κατά την παραμονή του στην Ιταλία, δέχτηκε πολλές φορές επισκέψεις από τον φίλο του και έτερο ποιητή Πέρσυ Μπυς Σέλλεϋ.
Αργότερα συνέδεσε το όνομα του με την στήριξη των επαναστατικών κινημάτων σε Ιταλία και Ελλάδα, και πέθανε στο πλευρό των Ελλήνων επαναστατών στο Μεσολόγγι, σε ηλικία μόλις 36 χρόνων, μετά από υψηλό πυρετό που ανέπτυξε.
Θεωρείται από τους πλέον σημαντικούς Άγγλους λογοτέχνες του 19ου αιώνα, ενώ στην Ελλάδα είναι μια από τις πιο αναγνωρίσιμες μορφές της Επανάστασης του 1821 και εθνικός ευεργέτης. Η ζωή του υπήρξε γεμάτη σκάνδαλα, οικονομικά και ερωτικά, με αποκορύφωμα τη φημολογούμενη ερωτική σχέση του με την ετεροθαλή αδελφή του. Η μόνη νόμιμη κόρη του υπήρξε η Έιντα Λάβλεϊς, η οποία θεωρείται η πρώτη προγραμματίστρια, γνωστή για τη συμβολή της στη δημιουργία της Αναλυτικής μηχανής του Τσαρλς Μπάμπατζ. Στα μη νόμιμα τέκνα του ανήκει η Αλλέγκρα Μπάιρον, η οποία πέθανε σε μικρή ηλικία, ενώ φήμες θέλουν να απέκτησε και μια κόρη, την Ελίζαμπεθ Μεντόρα Λη από την ετεροθαλή αδελφή του.
Όταν δεν βρισκόταν στο σχολείο ή το κολέγιο, ο Μπάιρον ζούσε με τη μητέρα του στο Σάουθγουελ του Νότιγχαμσιρ στην κεντρική Αγγλία. Κατά τη διαμονή του εκεί δημιούργησε διάφορες φιλίες καθώς και έγραψε τα πρώτα του θεατρικά έργα για την ψυχαγωγία της τοπικής κοινότητας. Οι φίλοι του τον παρότρυναν να ασχοληθεί με την ποίηση. Έτσι ο Μπάιρον έγραψε τα πρώτα του ποιήματα σε ηλικία 17 ετών, τα οποία έγιναν γνωστά ως τα Fugitive Pieces (μτφ. Φυγαδευμένα κομμάτια). Ο ερωτισμός των γραπτών αυτών όμως σύντομα έγινε αντικείμενο έριδας με κάποια από τα μέλη της κοινότητας και έτσι καταστραφήκαν πριν διαδοθούν ευρέως.
Η πρώτη ποιητική συλλογή του, Hours of Idleness (μτφ. Ώρες απραξίας), στην οποία περιέχονταν πολλά από τα αρχικά ποιήματα του Μπάιρον καθώς και πιο πρόσφατες συνθέσεις, δέχτηκε έντονη -και ανώνυμη- κριτική από το λογοτεχνικό περιοδικό Edinburgh Review, το οποίο κατείχε σημαντική θέση στα λογοτεχνικά δρώμενα της εποχής. Ως απάντηση, ο Μπάιρον έγραψε το πρώτο σατιρικό του έργο, English Bards and Scotch Reviewers (μτφ. Άγγλοι βάρδοι και Σκοτσέζοι κριτικοί) (1809), το οποίο δημοσίευσε αρχικά ανώνυμα. Πολύ γρήγορα όμως η ταυτότητα του ποιητή αποκαλύφθηκε και οι αντιδράσεις ήταν έντονες, με αποκορύφωμα μια πρόσκληση σε μονομαχία. Με τον καιρό όμως έγινε μόδα, και για κάποιους ήταν ένα είδος τιμής, να βρίσκονται στο στόχαστρο της πένας του Μπάιρον.
Ο Μπάιρον συνέχισε να γράφει ποιήματα, με το Childe Harold’s Pilgrimage (Το προσκύνημα του Τσάιλντ Χάρολντ) να εκδίδεται το 1812 και να γνωρίζει εξαιρετικά μεγάλη δημοφιλία, κάτι που τον έκανε περιζήτητο και διασημότητα της εποχής. Ο Μπάιρον φαίνεται να εκπλάγηκε από την εξέλιξη αυτή, και κατά τα δικά του λεγόμενα, απλώς έτυχε μια μέρα να ξυπνήσει και να ανακαλύψει πως είναι διάσημος. Η πρώτη έκδοση με 500 αντίτυπα εξαντλήθηκε μέσα σ’ ένα τριήμερο, και ακολούθησαν έξι ακόμα εκδόσεις μέσα σ’ έναν μήνα. Παράλληλα όμως, ασχολούμενος με την πολιτική, εκφώνησε τον πρώτο του λόγο στη Βουλή των Λόρδων περί ενός νομοσχεδίου που θέσπιζε αυστηρότατες ποινές για τους υπαίτιους των ταραχών που είχαν ξεσπάσει στο Νότιγχαμ μετά την εισαγωγή μηχανών κατασκευής καλτσών, συντασσόμενος με τους φιλελεύθερους. Ο λόγος του εκείνος προκάλεσε ιδιαίτερη εντύπωση, και έσπευσαν πολλοί να τον συγχαρούν. Ο δεύτερος λόγος του μετά από δύο μήνες περί της χειραφέτησης των καθολικών “Παπιστών” δεν ήταν τόσο αξιόλογος, αλλά ούτε και ο τρίτος του, που εκφώνησε στη 1 Ιουνίου.
Τα επόμενα του ποιήματα επικεντρώθηκαν σε θέματα από την Ανατολή στη συλλογή με τίτλο Oriental Tales (Ανατολίτικες ιστορίες) όπου περιέχονταν τα ποιήματα The Giaour (Ο γκιαούρης), The Bride of Abydos (Η νύφη της Αβύδου), The Corsair (Ο Κουρσάρος), η Lara (Λάρα), και το The Siege of Corinth (Η πολιορκία της Κορίνθου).
Σε γενικές γραμμές ήταν ιδιαίτερα σπάταλος και καθόλου φειδωλός οικονομικά, έτσι με τον καιρό συσωρεύτηκαν χρέη για τα οποία οι πιστωτές του τον αναζητούσαν συνεχώς προς αποπληρωμή. Συνέπεια των χρεών του, αλλά και της καταδίωξης του από πρώην ερωμένες, ο Μπάιρον βρήκε την ευκαιρία να ξεκινήσει την μεγάλη Ευρωπαϊκή περιοδεία του ταξιδεύοντας σε διάφορες χώρες της Ευρώπης, όπως έκαναν κατά τα πρότυπα της εποχής οι νεαροί Άγγλοι ευγενείς μετά την ενηλικίωση τους. Με τους Ναπολεόντειους πολέμους να βρίσκονται σε εξέλιξη, αναγκάστηκε να αποφύγει αρκετές χώρες της βόρειας και κεντρικής Ευρώπης, και έτσι κατέληξε στις χώρες της Μεσογείου. Σύμφωνα με κάποια αλληλογραφία που διασώζεται μεταξύ του Μπάιρον και φίλων του στην Αγγλία, ένα από τα κίνητρα του ήταν και η εμπειρία του ομοφυλοφιλικού έρωτα, κάτι που πιθανώς θα ξεσήκωνε μεγάλα πάθη στην Αγγλία όπου και ήταν πλέον διάσημος. Ωστόσο το ενδιαφέρον του για την ανατολική Μεσόγειο πήγαζε και από τις ιστορίες που είχε διαβάσει ως παιδί για την μακρινή γη του Λεβάντε, τις περιοχές των Οθωμανών και των Περσών, και τους μυστικιστές Σούφι.