Σολωμός, Διονύσιος
Ο Διονύσιος Σολωμός (Ζάκυνθος, 8 Απριλίου 1798 − Κέρκυρα, 9 Φεβρουαρίου 1857) ήταν Έλληνας ποιητής, γνωστός για τη συγγραφή του ποιήματος «Ύμνος εις την Ελευθερίαν», οι πρώτες δύο στροφές του οποίου έγιναν ο εθνικός ύμνος της Ελλάδας και ύστερα της Κύπρου. Κεντρικό πρόσωπο της Επτανησιακής σχολής, ο Διονύσιος Σολωμός θεωρήθηκε και θεωρείται ο εθνικός ποιητής των Ελλήνων, όχι μόνο γιατί έγραψε τον Εθνικό Ύμνο, αλλά και διότι αξιοποίησε την προγενέστερη ποιητική παράδοση (κρητική λογοτεχνία, Δημοτικό τραγούδι) και ήταν ο πρώτος που καλλιέργησε συστηματικά τη δημοτική γλώσσα και άνοιξε το δρόμο για τη χρησιμοποίησή της στη λογοτεχνία, αλλάζοντας ακόμη περισσότερο τη στάθμη της. Σύμφωνα με τις απόψεις του δημιουργούσε «από το ρομαντισμό μαζί με το κλασικισμό ένα […]είδος μικτό, αλλά νόμιμο[…]».
Εκτός από τον Ύμνον εις την Ελευθερίαν, τα σπουδαιότερα έργα του είναι: Ο Κρητικός, Ελεύθεροι Πολιορκημένοι, Ο Πόρφυρας, Η Γυναίκα της Ζάκυθος, Λάμπρος. Το βασικό χαρακτηριστικό της ποιητικής παραγωγής του είναι η αποσπασματική μορφή: κανένα από τα ποιήματα που έγραψε μετά τον Ύμνο εις την Ελευθερίαν δεν είναι ολοκληρωμένο και με ελάχιστες εξαιρέσεις, τίποτε δεν δημοσιεύτηκε από τον ίδιο. Ο Κώστας Βάρναλης περιέγραψε εύστοχα την αποσπασματικότητα του σολωμικού έργου με τη φράση «…(Ο Σολωμός) πάντα τα έγραφε, αλλά ποτές του δεν τα έγραψε».
Η ημερομηνία θανάτου του (9 Φεβρουαρίου) έχει οριστεί ως η Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας.
| Τα πρώτα έργα | ||
|---|---|---|
| Εις κόρην η οποία ανεθρέφετο μέσα εις μοναστήρι | Στο θάνατο της μικρής ανεψιάς | |
| Πόθος (απόσπασμα) | Η σκιά του Ομήρου | |
| Ανάμνησις | Η Ευρυκόμη | |
| Εις φίλον ψυχορραγούντα | Ο θάνατος της ορφανής | |
| Το όνειρο | Ο θάνατος του βοσκού | |
| Προς τον Κύριον Λοδοβίκον Στράνη | Η Ψυχούλα | |
| Προς τον Κύριον Γεώργιον Δε Ρώσση | Η Αγνώριστη | |
| Κάκιωμα | Η Ξανθούλα | |
| 1823-1833: Η περίοδος της διαμόρφωσης | ||
| Ύμνος εις την Ελευθερίαν (1823) | Νεκρική Ωδή | |
| Ποίημα Λυρικό εις το θάνατο του Λορδ Μπάϊρον (1824) | Εις μοναχήν (1829) | |
| Εις Μάρκο Μπότσαρη (1823) | Εις το θάνατο κυρίας Αγγλίδας | |
| Η καταστροφή των Ψαρών (1824) | Η Φαρμακωμένη στον Άδη | |
| Η Φαρμακωμένη (1826) | Ο Λάμπρος (1829) | |
| Τα μεγάλα έργα της ωριμότητας | ||
| Ο Κρητικός (1833) | ||
| Ελεύθεροι Πολιορκημένοι (1826-1844) | ||
| Ο Πόρφυρας (1849) | ||
| Τα τελευταία σχεδιάσματα | ||
| Νικηφόρος ο Βρυέννιος | Προς τον Βασιλέα της Ελλάδας | |
| Εις το θάνατο Αιμιλίας Ροδόσταμο (1848) | Ο Ανατολικός Πόλεμος | |
| Εις Φραγκίσκα Φραίζερ (1849) | Carmen Seculare | |
| Εις το θάνατο της ανεψιάς του | Ελληνίδα Μητέρα | |
| Σατιρικά | ||
| Η Πρωτοχρονιά (1824) | ||
| Το Ιατροσυμβούλιο (1825) | ||
| Η Βίζιτα | ||
| Το όνειρο (1826) | ||
| Η Τρίχα (Σατιρικό του 1833) | ||
- Εις το Θάνατο Αιμιλίας Ροδόσταμο (Διονύσιος Σολωμός)
- Έρως και Χάρος πάντοτε δουλεύουν εδώ κάτου (Διονύσιος Σολωμός)
- Η ημέρα της Λαμπρής (Διονύσιος Σολωμός)
- Η καταστροφή των Ψαρών (Διονύσιος Σολωμός)
- Η Φαρμακωμένη (Διονύσιος Σολωμός)
- Η Φαρμακωμένη στον Άδη (Διονύσιος Σολωμός)
- Ο Πειρασμός (Διονύσιος Σολωμός)