Μπασό, Ματσούο

Ο Ματσούο Μπασό (ακριβέστερα: Ματσούο Μπασ’όου, 松尾芭蕉, Ουένο, 1644 – Οσάκα, 28 Νοεμβρίου 1694), στην πραγματικότητα Ματσούο Μουνεφούσα, ήταν Ιάπωνας ποιητής. Θεωρείται σημαντικός εκπρόσωπος της ιαπωνικής μορφής χαϊκού. Ο Μπασό και οι μαθητές του ανανέωσαν την εως τότε αστεία και περιπαικτική ποίηση χαϊκάι και την ανήγαγαν σε σοβαρή λογοτεχνία.

Γεννήθηκε σε μια οικογένεια σαμουράι, αλλά απαρνήθηκε αυτή τη ζωή. Έγινε περιηγητής μελετώντας το δρόμο και την ιστορία του Ζεν και στράφηκε στη μελέτη της κλασσικής κινέζικης ποίησης. Στην ηλικία των 22 ετών αποσύρθηκε σε ένα βουδιστικό μονοαστήρι στο Κιότο ενώ αργότερα ζούσε σε, κατά τα φαινόμενα, ευτυχή φτώχεια από τις ταπεινές προσφορές των μαθητών του. Από το 1667 κατοικούσε στο Έντο (σημερινό Τόκιο) στον φίλο του Σουγκιγιάμα Σάμπου, όπου άρχισε να γράφει χαϊκού.

Η δομή των χαϊκού του αντικατροπτίζει την απλότητα και το διαλογισμό που διέκρινε τη ζωή του. Όταν ένιωθε την ανάγκη για μοναξιά, αποτραβιόταν στο μπάσο-αν του, μια καλύβα φτιαγμένη από φύλλα μπανανιάς (μπάσο), από όπου προέκυψε το ψευδώνυμό του. Πολλοί στίχοι του διακρίνονται για μια μυστικιστική ποιότητα και προσπαθούσε να αναπαραστήσει τα μέγαλα και σημαντικά θέματα μέσα από απλές εικόνες της φύσης όπως την πανσέληνο του φθινοπώρου ή τους ψύλλους στην καλύβα του. Ο Μπασό βυθίστηκε στο χαϊκού και στη σκέψη του Ζεν και αντιλαμβανόταν την ποίηση σαν ενα ιδιαίτερο τρόπο ζωής (Καντό, ο Δρόμος της Ποίησης). Ήταν πεποισμένος πως η ποίηση ήταν μια πηγή της φώτισης (Σατόρι).

Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Μπασό ταξίδευε έντονα και ζωγράφιζε για να εμπνεύσει την ποίησή του. Επίσης συνεργαζόταν με ποιητές επί τόπου στη σύνθεση στο στυλ ρένγκα, μορφή κοντινή στο χαϊκού. Επιπλεόν έγραψε χάιμπουν, πεζή-ποιητική σύντομη ιστορία με τη μορφή ταξιδιωτικών ημερολογίων, όπως το διάσημο Όκου νο Χοσομίτσι (Ο μικρός δρόμος στο μαρκινό Βορρά, 1689).